آمار
وب سایت:
محمدصادق عليزاده: دفاع مقدس، فرايندي هشت ساله و بخشي از تاريخ اين سرزمين است. اين واقعه به سبب ويژگي‌ها و فاكتورهاي منحصر به فرد خود بخش مهمي از حافظه تاريخي اين بوم را روايت مي‌كند. حوزه‌هاي مختلف ، سينمايي، ادبي و امثالهم هر کدام ظرفيتي هستند كه مي‌توانند بخش‌هايي از مختصات اين واقعه مهم را بازتوليد كند. ادبيات در اين ميان و در حكم يك رسانه مي‌تواند نقش بالايي در بازنمايي منظومه معرفتي آن واقعه مهم باشد. آنچه ذيلا مي‌آيد توصيفي استنباطي و كلان از وضعيت فعلي جرياني است كه «ادبيات دفاع مقدس» ناميده مي‌شود. نگارنده در پي صدور حكم‌‌هايي تخلف‌ناپذير نبوده و طبيعي است هر يك از گزاره‌ها مي‌توانند محل بحث و مناقشه باشد.
1. بازنمايي نسبت خانواده-زنان با دفاع مقدس از بخش‌هاي مغفول اين حوزه است. هرچند به علت جريان قدرتمندی که «دا» راه انداخت، توجه به این مسأله كمي افزايش يافته اما هنوز راه زيادي تا کسب نتيجه مقبول دارد. اين نسبت آنجايي اهميت افزون‌تر مي‌يابد كه به ياد داشته باشيم در نبود مردان رزمنده، مديريت و تامين مادي و معنوي اعضاي خانواده در به دست زنان صورت می‌گرفته است. بيان مختصات اين نسبت و ترسيم ويژگي‌هاي چنين رابطه‌اي به شدت در هندسه معرفتي سبك زندگي انقلابيِ موثر است. ارائه و تبیین شخصیت‌های زنانه‌ای که مدیریت خانواده و عاطفه و زن بودن را با هم به یدک می‌کشیدند، می‌تواند الگویی جدید از «زن مسلمان» ارائه دهد که از سویی نه مبتنی بر کلیشه‌های رایج زن سنتی است و از سوی دیگر با کلیشه‌های عروسک پنداری زن نیز فاصله دارد. این مسأله نکته‌ایست که از نگاه رهبر انقلاب نیز دور نمانده است. در بخش‌هایی از تقریظ ایشان بر كتاب «نورالدين؛ پسر ايران» آمده است: « تنها نقصی كه به نظر رسید نپرداختن به نقش فداكارانه همسری است كه تلخی‌ها و دشواری‌های زندگی با رزمنده‌ای یكدنده و مجروح و شلوغ را به جان خریده و داوطلبانه همراهی دشوار و البته پر اَجر با او را پذیرفته است.»
2. ادبيات دفاع مقدس، مُهر پايتخت‌زدگي بر پيشاني دارد. فرضيه‌اي دور از واقعيت نيست كه بخش قابل توجهي از آثار اين روزهاي ادبيات دفاع مقدس در تبيين و تشريح جنگ از نگاه رزمندگان و فرماندهان پایتخت است. اين امر في‌نفسه نكته‌ای منفي محسوب نمي‌شود. امروز ديگر بيان شاخصه‌هاي يك رزمنده تهراني، شوخی‌ها، دغدغه‌ها، علائق و فرهنگ لغات و اصطلاحات و واژه‌های آنها به مدد آثار قابل توجه در این حوزه چندان دور از ذهن نيست ولي سوال آنجاست كه في‌المثل همین موارد برای یک رزمنده آباداني، بندرعباسي و يا حتی سيستان و بلوچستاني چه مختصاتي دارد؟ يا مثلا در بعد نظامي و ارائه عملکرد و تاریخچه و بیان تاریخ شفاهی، آيا آن چنان كه یگان‌های نظامی پایتخت مورد توجه قرار گرفته‌اند، واحدهای نظامی استان‌هايي نظير خراسان، اصفهان، مازندران، قم و امثالهم که از قضا بعضا در عملیات‌های مهمی هم شرکت داشته‌اند هم مورد توجه قرار گرفته‌اند؟! نگارنده با بيان اين سطور به دنبال زیر سوال بردن فرهنگ حماسی رزمندگان پایتخت نیست و هیچ گاه نیز چنین اجازه‌ای به خود نمی‌دهد بلكه در پي ترسیم نقشه‌اي هوايي از فرهنگ حماسي «ملت ايران» است كه بخش‌هايي از آن به شدت مغفول مانده است.
3. ارتش به مثابه يكي از نهادها و بازوهاي نظامي جمهوري اسلامي است. ترسيم هندسه همراهي بدنه اين نهاد با انقلاب اسلامي و در نهايت نقش‌آفريني آن در دفاع از تمامیت زميني،هوايي و دريايي جمهوري اسلامي بخش مهمي از تاريخ معاصر انقلاب اسلامي محسوب می‌شود كه به نظر اين قلم اهميت آن حتی بر فرماندهان ارتش هم پوشیده مانده است. تا قبل از فتح خرمشهر كه هنوز موتور قدرت نظامي جمهوري اسلامي دور برنداشته بود –و حتی بعد از آن- يگان‌هايي نظير نيروي هوايي و دريايي، نقش مهمی در بریدن امان ماشين جنگي عراق داشتند. بنا به نقلی، صدام در خصوص مهارت خلبانان ایرانی اظهار داشته بود: «ایران ریشه این خلبانان را از اسرائیل آورده است.»(نقل به مضمون)
فی‌المثل مصادف با انقلاب اسلامی، ایران از قدرت‌های برتر دنیا از حیث يگان هلی‌کوپتری محسوب می‌شده است. هوانیروز چه قبل از جنگ و در کوران حوادث کردستان و چه در ایام جنگ تحمیلی، خدمات بي‌شماري در پشتيباني از جبهه‌ها، نقل و انتقال نیرو و تجهیزات به خطوط مقدم نبرد و برعکس و نظایرهم را برعهده داشته است. حال سوال اينجاست كه وزن آثار تبيين و تشريح‌كننده اقدامات و فعاليت‌هاي یگانی مانند هوانيروز و پرسنل آن در ادبيات دفاع مقدس چقدر است؟! خلبانان و پرسنل این یگان چه تجربیات و خاطرات و معارفی از زمان جنگ بر عهده دارند؟! همين قاعده در مورد نيروهاي هوايي، دريايي و پدافند ارتش و سپاه نیز صادق است. سینه چنین افرادی مملو از معارف و اقیانوسی از تاریخ شفاهی یکی از مهم‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر این مرز و بوم محسوب می‌شود که هنوز مورد توجه جدی قرار نگرفته است. چقدر خاطره و مستند در خصوص نبرد ناوچه‌های نیروی دریایی با دشمن بعثی منتشر شده است؟! چند کتاب در خصوص ریشه‌کن شدن نیروی دریایی عراق در عملیات مشترک نیروی دریایی و هوایی (عملیات مروارید) منتشر شده است؟! چند برگ سند و خاطره در خصوص درگیری‌های نیروهای سپاه و ارتش با نیروهای آمریکایی در خلیج فارس(هوایی و دریایی) در دسترس عموم قرار گرفته است؟!
از یاد نبریم که اینها بخش‌های مهمی از تاریخ جنگ محسوب می‌شوند. از یاد نبریم که همه این حماسه‌ها در حالی صورت می‌گرفت دشمن بعثی از شرق و غرب حمایت مالی و تسلیحاتی می‌شد در حالی که رزمندگان ما در اوج تحریم و فشار چنان حماسه‌هایی خلق کردند. فی‌المثل در چنین شرایطی بود که اف14 های نیروی هوایی با تلفاتی کمتر از 10 فروند، چیزی بیش از یکصد فروند از جنگنده‌های مختلف غربی و شرقی عراق را در نبردهای هوایی سرنگون کردند.
موارد فوق تنها نمونه‌هایی بود از برخی نکات مهمی که به نظر نگارنده در ترسیم اطلس حماسی ملت ایران در یکی از مهم‌ترین برهه‌های تاریخ مغفول مانده است. بیان این نکات نیز هرگز به معنای زیرسوال بردن اقدامات انجام شده نیست. تنها انگیزه نگارش این سطور، نگرانی و دغدغه‌ای بود که با گذشت زمان بیش ازپیش او را آزار می‌دهد. فراموش نکنیم حیات نسلی که به طور مستقیم با دفاع مقدس درگیر بود سقفی دارد و در نهایت روزی می‌رسد که دیگر این نسل نخواهد بود. اگر تا آن روز، سینه پر از معرفت و تجربه و خاطره این نسل را نشکافته باشیم، نسل‌های بعد باید افق‌های بخش‌های مهمی از تاریخ این مملکت را با هزاران اما و اگر تصور کنند.
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها : محمدصادق عليزاده, دفاع مقدس, ,
توسط : 