آمار
وب سایت:
چند حاشیه بر نطق توکلی و معیارهایی که با تغییر دولت متحول شده است
فرشاد مهدیپور*
دفاعیه کلی دکتر احمد توکلی از کابینه دولت جدید، هم شنیدنی بود و هم بحث‌برانگیز و این مجال، فرصتی است برای بررسی برخی از بحث‌ها، بدون حاشیه‌روی و پرده‌پوشی. البته این سخنان به‌معنای تایید عمل‌کردهای ناصواب نیست و بارها در این‌باره گفت و گو شده است، بلکه اصل اولی در این بحث، بررسی آرای سیاست‌مداری است که پاک‌دستی و روشن‌بینی او بر همگان ثابت شده است و این یادداشت بر پیروی از همین طریقه، نوشته‌شده است.
بخش اولیه نطق، تحلیلی بود بر علل رای‌نیاوردن اصول‌گرایان در انتخابات اخیر که پیش‌فرض‌های ارزیابی کابینه جدید بر آن استوار می‌شد. اصول‌گرایان انتخابات را باخته‌اند و این شکست را به خودشان مدیون‌اند و نه دیگران. این سخن درستی است، اما این‌که «علت عدم موفقیت نامزدهاي اصول‌گرا در انتخابات اين بود كه اكثريت اين جريان طي سال‌های گذشته هر چه رئيس‌جمهور وقت كرد يا حمايت کردند يا با سكوت مهر تاييد زدند» گفته‌ای مشمول نقد است، چرا که اولاً کدامین اقدام دولت درگذشته! شامل جرح و تعدیل و مخالفت نشد که بتوان چنین نظری داد؟
آقای توکلی که در سه دوره اخیر، در کسوت نمایندگی مردم تهران، شایسته حضور در مجلس بوده‌اند، خوب خاطرشان هست که از همان ابتدای روی کار آمدن دولت آقای محمود احمدی‌نژاد و اقدامات خلق‌الساعه‌اش، چه حجمی از ایراد و اشکال بر آن گرفته شد و مشخصاً در یک رویداد تاریخی بی‌سابقه، چهار وزیر کابینه اول وی از مجلس رأی اعتماد نگرفتند و در کابینه دوم نیز، احتمال داشت که از این تعداد هم وزاری پیشنهادی بیشتری ساقط شوند. تغییر ساعات بانک‌ها و ساعت رسمی کشور، دو نمونه دیگر از مداخلات مجلس هفتم در روند امور جزیی اجرایی بود (که در فرض نادرستی اقدام دولت)، مصادیقی از نقد دائمی بر دولت قبلی به‌شمار می‌رود. به این فهرست می‌توان انبوهی از لایحه‌های بازنویسی‌شده و طرح‌های یک یا دوفوریتی نمایندگان را افزود و به دقت نشان داد که چه میزان بر کار دولت، مهر «ابطال» زده شد.
تازه این همه سخن نیست؛ در فضای رسانه‌ای تقریباً جز تعداد معدودی از وابستگان به دولت، هیچ‌کسی نبود که از کارهای آن نه تنها تعریف، بلکه فقط دفاع کند. رسانه‌ها پُر بودند از بررسی موشکافانه دولت آقای احمدی‌نژاد و حتی در دو ساله اخیر که مجلس (اندکی بیش‌تر از پیش با دولت مدارا کرد)، این وضعیت تغییری نیافت و روشن نیست که برطبق کدام تحلیل محتوا یا گفتمانی گفته می‌شود «لااقل نقدي در خور خطاها و لطمات ديده نشد». یک نمونه بارزش همین پایگاه خبری الف که مفتخر است به عنوان منتقد دولت بودن و ده‌ها نویسنده جوان و پرتلاش‌اش.
باقی علت اول و علل دوم (بی‌تمایلی مردم به اصلاح‌طلبان) و سوم (توانایی رئیس‌جمهور منتخب)، حتماً دقیق و صحیح‌اند و مقدمه ورود به دفاع از کابینه (یعنی دشواری وضع معیشت مردم و اقتصاد کشور و لزوم حفظ اتحاد)، نیز هم‌چنین. اما سوال دیگر درباب همین مقدمه واقع‌بینانه است؛ کدامین بخش این فرآیند (یعنی دشواری شرایط و وجود موقعیت حساس) نسبت به چهار یا هشت سال پیش تغییر یافته؟ مگر در شهریور ۸۸، اوضاع و احوال داخلی از این هم وخیم‌تر و غامض‌تر نبود، چرا در آن هنگام (۸ شهریور ۸۸)، آقای توکلی به‌دلیل فقدان کارآمدی در دولت به مخالفت با آن پرداختند و «براي حفظ منافع مردم و كشور»، خواستار ارزیابی کابینه (یعنی رای ندادن به آن) شدند و امروز درست در جهت مخالف، خواستار رای اعتماد به این کابینه می‌شوند؟ امروز گفته می‌شود که «اگر رفتاري از مجلس يا دولت سر بزند كه تقابل تلقي گردد، اين سرمايه اجتماعي (متکی به ۲۴ خرداد ۹۲) خداي ناخواسته از دست مي‌رود و دشمن نيز در اعمال فشار جري‌تر مي‌گردد»، آیا آن‌روز چنین نبود؟ «سرمایه اجتماعی» که به روابط درونی و بیرونی گروه هدف نظر دارد، امری پایا و دراز مدت است و نمی‌‌توان درباره آن، احکام مختلفی داشت؛ اگر امروز باید به این سرمایه (به درستی) توجه شود، چهار سال قبل هم همین بود و لاغیر، اما در آن روز دغدغه‌ای مشابه وجود نداشت یا بیان نشد.
از نکات صریح و برجسته دیگر نطق، لزوم پایداری در سیاست خارجی، نفی فتنه‌گران، مشروط بودن رای مجلس، تفاوت منطقی کابینه آقای حسن روحانی با آقایان لاریجانی یا حدادعادل و... بود و به درایت گوینده در این موارد، می‌بایست آفرین گفت، اما یک نکته پرسش‌برانگیز هم در این‌جا نیز وجود دارد و آن استناد به بخشی از سخنان رهبر انقلاب است که خواستار فرصت دادن به دولت جدید برای کار و تلاش شده‌اند؛ در بیان مورد اشاره، رهبر انقلاب می‌گویند که هشت سال پیش هم به منتقدان دولت جدید در آن وقت، همین توصیه را داشتند و امروز هم، هم‌چنین. چرا در هشت سال قبل این توصیه مهم و راه‌گشا نبود و امروز هست؟ دکتر توکلی تصریح دارند که وزن کارآمدی این کابینه بر صلاحیت‌های فردی آن می‌چربد (و احتمالا این کابینه به همین دلیل با نصاب بالایی از مجلس، رای اعتماد خواهد گرفت)، ولی تاکید بر این‌که «طرفین باید خود را جای هم بگذارند»، چرا درباب دولت فعلی قابل فهم و درک است و درباب قبلی‌ها خیر؟ حتماً رفتارهای دولت قبلی بالغانه نبوده و بخش عمده‌ای از وضع موجود، مرتبط با اقدامات آن است، اما عوض شدن یک دولت، نمی‌تواند شاخص‌ها را عوض کند و این مجوز را به‌وجود آورد که با همان استدلال‌هایی که می‌شد یکی را رد کرد، به همان وسیله می‌شود دیگری را تایید نمود.
و آخر دعوانا أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين
*این یادداشت ابتدا در سایت الف منتشر شده است
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها : نطق توکلی در مجلس, معیارهای متحول توکلی, تغییر دولت, ,
توسط : 