ارائه بسته جامع ایران در جریان مذاکرات با 1+5 در بغداد که به نقطه عطف این مذاکرات مبدل شده و موجب شد تا طرف غربی که عملا با بسته مشخصی  در این مذاکرات حاضر نشده بود، به انفعال کشیده شود، با تلاش‌های ایران، در مذاکرات مسکو به یکی از دستورکارهای اصلی مذاکرات فنی ـ حقوقی ایران و 1+5 در استانبول تبدیل شد. امری که پس از چند دوره مذاکره پر افت و خیز در مسکو مورد پذیرش 1+5 قرار گرفته بود.

به گزارش رجانیوز، مشخصات این بسته عملیاتی و جدی از یک سو عینی بودن موارد مطرح شده در آن و از سوی دیگر تمرکز بر محورهای هسته‌ای و غیر هسته‌ای به صورت همزمان آن هم با در نظر گرفتن نقاط ضعف و نیاز طرف غربی بود. امری که موجب می‌شد، غرب از یک سو نخواهد این بسته را بپذیرد و از سوی دیگر به دلیل منطقی و عملیاتی بودن آن نتواند آنرا نیز رد کند.

با این حال و پس از برگزاری نشست فنی ـ حقوقی هفته گذشته در استانبول که بر اساس توافقات نشست مسکو و در حد کارشناسان دو طرف برگزار شد، پاورپوینت‌های ارائه شده از سوی تیم ایرانی که حاوی متن این پشنهادات است منتشر شد.

این بسته که به صورتی کاملا منطقی، هدفمند و گام به گام تدوین شده است، شامل، اصول راهنما، اصول حاکم بر فرآیند گفتگوها، اهداف ارائه بسته، نظام موضوعات بسته، ساختار فرآیند و تشریح گام‌های متقابل پیشنهادی از سوی ایران است.

بر اساس «اصول راهنمای» درج شده در این این بسته، طرفین با تأکید بر روی اصولی همچون «حسن نیت»، «روحیه همکاری»، « احترام متقابل »، « اجتناب از موارد ناقض حسن نیت، روحیه همکاری و احترام متقابل»، « اولویت دادن به موضوعات مورد علاقه طرفین »، « معاهده ان پی تی به عنوان مبنای گفتگوها »، « التزام به حقوق و تکالیف مصرح در معاهده ان پی تی»، «عدم ارائه پیش شرط از سوی هیچ طرف» می‌توانند زمینه گفتگوهایی موفق را فراهم کنند.

این در حالی است که «فرآیندی» که قرار است گفتگوهای دو طرف در بستر آن تعریف شود، لازم است « جامع »، « درازمدت »، « پایدار »،« توافق‌شده »، « در برگیرنده اقدام های ملموس »، « بر اساس رویکرد گام به گام »، « بر اساس عمل متقابل» باشد، تا بتوان از پرتو آن به موفقیت‌هایی دست پیدا کرد.

اهدافی که ایران در قبال ارائه بسته پیشنهادی خود به دنبال آن است

ایران از ارائه بسته پیشنهادات خود اهدافی را دنبال می‌کند که می‌توان آنرا مبنای نظری راهبرد گفتگو ـ همکاری دانست:

۱. عادی شدن پرونده هسته‌ای ایران در شورای امنیت و شورای حکام با لغو کامل تحریم‌های شورای امنیت، یک‌جانبه و چندجانبه علیه ایران

۲. اطمینان­بخشی و تضمین برخورداری عملی جمهوری اسلامی ایران از کلیه حقوق هسته­ای خود در چارچوب معاهده ان پی تی و مقررات آژانس در ازای انجام تکالیف پادمانی

۳. دستیابی به همکاری­های پایدار هسته‌ای در انتقال فناوری‌های پیشرفته

۴. انعقاد توافق‌نامه همه‌جانبه درباره تعهدات دسته‌جمعی در زمینه همکاری‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی و بین­المللی

نظام موضوعاتی که ایران و طرف غربی می‌توانند حول آن به گفتگو و همکاری بپردازند با توجه به شرایط داخلی، منطقه‌ای و جهانی ایران می تواند در دو حوزه « هسته‌ای » و « غیرهسته ای» باز تعریف شود.

ساختار فرآیند

فرآیندی که ایران برای اجرای طرح پیشنهادی خود در نظر گرفته است، شامل زمان‌بندی مشخص، دستور کار هر نشست و تبیین دقیق گام‌های متقابل طرف‌ ایرانی و غربی است. امری که طرف مقابل به راحتی نمی‌تواند آنرا نادیده بگیرد و بحث‌های جدی را نیز میان اعضای 1+5 بر سر نحوه برخورد با آنها به وجود آورده است.

در فرآیند پیشنهادی، زمان‌بندی مطرح شده از سوی طرف ایرانی به این شکل خواهد بود که  نشست(های) دکتر جلیلی با کاترین اشتون و نمایندگان 6 کشور هر سه ماه یکبار و نشست(های) معاونان دکتر جلیلی و کاترین اشتون همراه با کارشناسان 6 کشور نیز قبل از هر نشست‌ سه‌ماهه برگزار خواهد شد.

بر اساس این پیشنهاد، «دستورکار» هر نشست، شامل ترکیبی از موضوعات هسته‌ای و غیرهسته‌ای است که بر اساس اولویت‌های پیشنهادی نشست معاونان تدوین خواهد شد.

این در حالی است که به رقم طفره رفتن طرف غربی از برگزاری نشست معاونان پیش از مذاکرات مسکو، دستورکار نشست مسکو که پس از گفتگوی تلفنی جلیلی ـ اشتون تدوین شد، عبارت بوده است از 5 محور پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران در گفتگوهای بغداد و نیز پیشنهادی که 1+5 در گفتگوهای بغداد ارائه کرده است.

پیش زمینه‌های تحقق گام‌های متقابل

برای تحقق اهداف فوق‌الذکر و به منظور؛ اولاً، ایجاد بستر مناسب حقوقی – فنی برای تضمین موفقیت گفتگوها در یک بازه زمانی سریع به نحوی که تکالیف و حقوق مشروع و قانونی رعایت و تضمین گردد؛

ثانیاً، تدوین گام‌های متقابل و توافق بر روی آنها به‌گونه‌ای که وضعیت نهایی حاصل از روند گفتگوها (عادی شدن پرونده ایران در شورای امنیت و شوری حکام همراه با لغو همه تحریم‌های شورای امنیت و خارج آن) را روشن نماید و گام‌های متقابل

ثالثاً، تسهیل و تسریع در تبیین و تعریف «گام‌های متقابل اعتمادساز» و «گزینه‌های مطلوب همکاری» در حوزه­های هسته‌ای و غیرهسته‌ای؛ لازم است طرفین خود را به تعریف و توافق روی اجرای گام‌های متقابل «هم‌سنخ»، «هم‌تراز» و «هم‌زمان» که به حقوق و تکالیف مندرج در معاهده ان پی تی متعهد و ملزم است پایبند بدانند.

بنا بر این هرگونه توافقی نباید و نمی‌تواند به حقوق و تکالیف مصرح در ان پی تی خدشه وارد نماید و یا به‌گونه‌ای تفسیر گردد که آن حقوق و تکالیف را تضییق و یا تضییع کند.

گام های متقابل پیشنهادی ایران چیست؟

اما گام‌ها متقابل و پیشنهادی ایران برای تحقق اهداف چهارگانه‌ای که در ابتدای بسته پیشنهادی ارائه شد چه بود؟

نظام موضوعات شامل «موضوعات هسته‌ای» و «موضوعات غیر هسته‌ای» است. در «موضوعات هسته‌ای»  لازم است در گام اول مبانی فرآیند تبیین شود.

شروع همکاری‌ها و آغاز گام‌های متقابل نیازمند بستری مناسب و چشم‌اندازی واضح و روشن از روند است. در این راستا تصریح هر طرف نسبت به مطالبه طرف مقابل نشان‌دهنده تعهد لازم هر طرف برای به فرجام رسیدن روند گفتگوها است.

جمهوری اسلامی ایران؛ یک بار دیگر بر تکالیف خود در معاهده ان پی تی با تمرکز بر مخالفت با دستیابی به سلاح هسته‌ای تأکید نموده و بر اساس فتوای مقام معظم رهبری مجدداً آن را اعلام می‌نماید.

1+5؛ حقوق هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در ماده ۴ ان پی تی به‌ویژه فعالیت‌های غنی‌سازی را به‌رسمیت شناخته و آن را علناً اعلام می‌نماید.

گام دوم را می‌توان در حوزه موضوعات هسته‌ای «اقدامات شفاف‌ساز» است. جمهوری اسلامی ایران به همکاری‌های گسترده خود با آژانس در چارچوب تعهدات حقوقی و پادمانی خود همچون گذشته ادامه می‌دهد. اگر چه کلیه فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به‌صورت شفاف و تحت نظارت آژانس در حال انجام است، اما ابهام‌ها و ادعاهای بی‌اساسی نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای گذشته ایران مطرح گردیده است که در این راستا درخواست‌هایی فراتر از تعهدات حقوقی جمهوری اسلامی ایران ابراز شده است، هر چند که جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گونه وظیفه‌ای نسبت به انجام درخواست‌های مزبور نداشته و ندارد.

جمهوری اسلامی ایران؛ همکاری شفاف‌ساز با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره موضوع ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به­عمل می­آورد.

1+5؛ برای شفاف‌سازی درباره مقاصد خود، تحریم‌های یک‌جانبه و چندجانبه خارج از شورای امنیت را لغو می‌نماید.

در گام سوم، ‌می توان بر اقدامات «اعتمادساز» تاکید کرد بر این اساس که فعالیت‌های غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران برای تأمین سوخت غنی‌شده مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران (TRR)، تحت نظارت مستمر بازرسان و دوربین‌های آژانس قرار دارد. درخواست‌هایی از جمهوری اسلامی ایران از باب اعتمادسازی به‌عمل آمده است، هر چند که جمهوری اسلامی ایران هیچ‌گونه تعهدی در این­خصوص ندارد. 

جمهوری اسلامی ایران؛ برای تأمین سوخت غنی‌شده مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران با 1+5 همکاری می‌کند

1+5؛ برای اعتمادسازی نسبت به مقاصد خود، تحریم‌های شورای امنیت را لغو نموده و موضوع ایران را از دستورکار شورای امنیت خارج می‌نماید.

گام چهارم می‌تواند به «تقویت همکاری‌های مورد علاقه مشترک» اختصاص یابد. برای افزایش اطمینان و اعتماد و برای تأمین منافع مشترک در سایه توسعه همکاری‌های مورد علاقه، طرفین توافق می‌کنند همکاری‌های خود را در قالب اولویت‌های جمهوری اسلامی ایران که شامل طراحی و ساخت نیروگاه هسته‌ای، طراحی و ساخت رآکتور تحقیقاتی است و همچنین اولویت‌های 1+5 که شامل رآکتور تحقیقاتی آب سبک، ایمنی و امنیت هسته‌ای، گداخت هسته‌ای می‌شود، شروع کنند.

اما گام پنجم می‌تواند به موضوعات «غیر هسته‌ای» و در درجه اول، به «تقویت همکاری‌های مشترک» اختصاص یابد. بر این اساس به‌منظور گسترش ابعاد گوناگون اعتماد و برای ارتقای منافع مشترک در حوزه‌های غیرهسته‌ای، طرفین توافق می‌کنند همکاری‌های خود را در موضوعاتی که اولویت‌های جمهوری اسلامی ایران است از جمله مسائل منطقه‌ای به‌ویژه سوریه و بحرین و همچنین اولویت­های 1+5 از جمله مقابله با دزدی دریایی و مبارزه با مواد مخدر متمرکز کند.

به نظر می‌رسد این بسته پیشنهادی مبنای قابل قبول و عملیاتی برای همکاری ایران و 1+5 باشد امری که هفته گذشته و در خلال مذاکرات کارشناسی فنی ـ حقوقی مورد بحث و بررسی قرار گرفته بود.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: