آمار
وب سایت:
"هزاران نامه دعوت به امام حسین علیه‌السلام نوشتند؛ او را دوست داشتند و با دشمنانش دشمن بودند؛ اصلاً شیعه او بودند. اما ناگهان ورق برمی‌گردد... همین‌ها نه تنها از او حمایت نمی‌كنند، بلكه بر قتل او اتفاق می‌كنند. موضوع، آن‌قدر هولناك و عجیب است كه هر وجدان بیداری را تكان می‌دهد. اگر آنها این‌چنین لغزیدند، چه ضمانتی وجود دارد كه ما نلغزیم؟"
به گزارش رجانيوز، پايگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه‌ای با انتشار اين مقدمه به نقل از آيت‌الله خوشوقت، افزود: دغدغه‌ای كه باعث شد در یك جمعه شب زمستانی، بعد از نماز مغرب و عشا به منزل حضرت آیت‌الله خوشوقت برویم. آیت‌الله خوشوقت – از نخستین شاگردان علامه طباطبایی و از برجسته‌ترین عالمان اخلاق- در این گفت‌وگو به تبیین چرایی این انحراف مردم كوفه و راه مصون ماندن جامعه ما از این انحراف می‌پردازند.
براي دانلود فيلم اينجا كليك كنيد
براي دانلود صوت اينجا كليك كنيد
اهل کوفه هم مانند بسیاری از شیعیان امروز ایمان‌شان ضعیف بود
تاكنون تحلیل‌های زیادی از علت بی‌وفایی مردم كوفه و آن حركت عجیب‌شان در پشت كردن به حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام ارائه شده است؛ تحلیل حضرت‌عالی از چرایی این اقدام مردم كوفه چیست؟
مشكل اهل كوفه این بود كه ایمان‌شان ضعیف بود. حضرت را تا جایی دوست داشتند كه برای خودشان ضرری نداشته باشد. آنها بی‌دین كه نشدند؛ مثل خیلی از شیعیان امروز فقط ایمان‌شان ضعیف بود. بیچاره‌ها حتی قلوب‌شان با امام حسین علیه‌السلام بود و با دشمنان او دشمن بودند، اما وقتی احساس كردند كه خطری هست، عقب كشیدند. ابن زیاد تهدید كرد و گفت شما را می‌كُشم، دست می‌بُرم، پا می‌بُرم، در رفتند؛ ترسیدند. اگر كمی ایمان‌شان قوی بود و نترسیده بودند، به میدان می‌آمدند و شهید می‌شدند؛ همان‌طور كه امام حسین علیه‌السلام با افتخار در دل خطر می‌رود. كوفیان اما این باور را نداشتند. گفتند تا چرخ زندگی‌مان می‌چرخد، تا مزاحمت مالی و جانی در كار نیست، در كنار اهل‌بیت علیهم‌السلام هستیم. به همین خاطر وقتی دیدند اگر به طرف امام حسین علیه‌السلام بروند كشته می‌شوند، نرفتند.
چرا مردم به یزید روی آوردند؟
چه تحولات اجتماعی و فرهنگی و اخلاقی اتفاق افتاده بود كه فكر آنان را به این‌جا رساند؟
جامعه كوفه، جامعه بی‌تقوایی بود. شیعه بودند، اما ضعف ایمان داشتند. به همین خاطر در وقت امتحان فرار كردند. این فرارشان به خاطر ضعف باور بود. اگر ایمان بالایی داشتند، به شهادت افتخار می‌كردند. اصلاً علت وقوع ماجرای كربلا بی‌دینی بود. یزید بی‌دین بود؛ سلطنت می‌خواست. دید اگر امام حسین علیه‌السلام بیعت نكند، دیگران هم ممكن است بیعت نكنند. لذا سخت گرفت. امام حسین علیه‌السلام هم دید اگر بیعت كند، دیگر اسلام از بین رفته است، چون یزید علناً دین را قبول نداشت. امام حسین علیه‌السلام چون ایمانش قوی بود، دستور خداوند را پذیرفت كه باید تو كشته شوی تا اسلام سالم بماند. اگر امام علیه‌السلام این كار را نمی‌كرد، اسلام از بین می‌رفت. آنها هم قدرت داشتند و هم پول؛ بد سابقه بودند، بت‌پرست بودند، فقط مسلمان زبانی بودند، چرا مردم به این‌ها روی آوردند؟ چون مردم از سختی گریزان بودند. این‌ها را پسندیدند و برای كشتن امام علیه‌السلام اتفاق كردند. این كار موجب شد كه بنی‌امیه حدود 80 سال حكومت كنند. حدود 500 سال هم بنی‌عباس حكومت كردند. در این 580 سال خیلی از احكام اسلام از بین رفت و خلفا و سلاطین احكام اسلام را آن طوری پیاده كردند كه می‌پسندیدند.
ایمان؛ پلیس باطنی است
چه باید بکنیم که ما نیز دچار این ضعف ایمان نشویم؟
ضعف ایمان معلول گناه كردن و پای‌بندي نداشتن عملی به اسلام است. كسی كه از آزادی خود سوء استفاده می‌كند و مرتكب گناه می‌شود، خود را در وضعیت خطرناك قرار می‌دهد و دچار ضعف ایمان می‌شود. هر یك گناهی كه شود، ایمان را پایین می‌آورد، اما هر مراعات قانون اسلام، ایمان را بالا می‌برد. برای این‌كه ایمان مردم بالا برود، ابتدا باید احكام اسلام را در جامعه پیاده كرد، آن وقت كارها درست می‌شود. تا زمانی كه احكام اسلامی در جامعه پیاده نشود و ایمان مردم ضعیف بماند، رشوه می‌گیرند یا نماز نمی‌خوانند یا هر كار بدی را ممكن است، مرتكب شوند. در این صورت اخلاق جامعه هیچ‌وقت اصلاح نمی‌شود. ركن اخلاق، ایمان در مرحله بالا است. راه رسیدن به این ایمان هم این است كه جلوی گناه گرفته شود و مردم گناه نكنند. گناه، ضد ایمان است. اگر ایمان در افراد وجود نداشته باشد، وقتی كه در معرض دید پلیس نباشند، تخلف می‌كنند. ایمان، پلیس باطنی است. افراد با ایمان در خانه خودشان هم تخلف نمی‌كنند.
حالا ایمان چگونه درست می‌شود؟ با ادامه تقوا. تنها راه افزایش ایمان، عمل به قانون الهی است. اگر واجبات را انجام دهیم و محرمات را انجام ندهیم، همین كار، ایمان ما را بالا می‌برد. اگر تقوا نداشتیم، ایمان‌مان پایین می‌آید. به‌تدریج وقتی هم كه آن ایمان مرحله اول، كه هر عقلی می‌پذیرد كه خدا هست از بین رفت، كم‌كم آدم به كفر گرایش پیدا می‌كند و بعد به سرحد كفر می‌رسد. خاصیت گناه این است كه ایمان را پایین می‌آورد، ایمان كه كم شد، انسان به سمت دنیا و گناه سوق پیدا می‌كند و بعد مرتكب گناهان بزرگ می‌شود. كسی می‌تواند از این مشكل در امان بماند كه اهل تقوا و دوری از گناه باشد.
تمام نقاط ضعف انسان به همراه راه‌کار علاج آن در صحیفه سجادیه آمده است
شما وقتی به صحیفه سجادیه نگاه می‌كنید، می‌بینید كه تمام این مسائل و تمام نقاط ضعف انسان در آن مطرح شده و برای آن راهكار ارائه شده است. صحیفه سجادیه همه این خلأها را پر می‌كند. تقوا، ترك گناه، ایمان و اخلاق در آن مطرح است. ایمان و تقوا همواره در كنار اخلاق در این كتاب مطرح شده است. شما می‌بینید كه امام سجاد علیه‌السلام در فرازهای اول دعای مكارم‌الاخلاق، تكامل ایمان را از خداوند مسئلت می‌كنند.(1) ضعف ایمان موجب می‌شود كه انسان خمس و زكات ندهد و از جهاد فرار كند. اگر ایمان كامل شد، دیگر انسان مرتكب این گناهان نمی‌شود. این كتاب شریف، ایمان را جزيی از اخلاق حساب می‌كند، راجع به تقوا صحبت می‌كند، تقوا را هم جزيی از اخلاق حساب می‌كند.(2) بنابراین، نمی‌توان اخلاق را از ایمان و تقوا جدا كرد.
اگر همه افراد جامعه ایمان خود را بالا ببرند، جامعه اصلاح می‌شود، اما اگر بعضی‌ها ایمان داشته باشند و بعضی‌ها نه، آن وقت دیگر همه‌شان خوب نیستند و ممكن است این بعضی‌های خوب از آن بعضی‌های بد اثر بپذیرند. این مسئله امری طبیعی است، چون نفس اماره می‌خواهد انسان را به سمت گناه سوق بدهد.
اگر قوانین اسلام اجرا نشود، دیگر قوانین مردم ساز فایده‌ای ندارد
با توجه به تشكیل نظام اسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دولت چه وظیفه‌ای در قبال مسئله ایمان دینی مردم بر عهده دارد؟
تمام دستورات اسلام در حكم قانون است. اگر این قوانین در وهله اول اجرا نشود، قوانینی كه مردم برای زندگی دنیایی خودشان وضع می‌كنند، دیگر فایده‌ای به حال آنان نخواهد داشت، زیرا از زیر بار هر قانون دیگری می‌شود فرار كرد. مثلاً ممكن است فرد با رشوه از قانون فرار كند. قوانین دیگر باید بر قانون اسلام متكی باشند. اگر قوانین دیگر با قانون اسلام مطابق بود، باید اجرا شود وگرنه اصلاً نباید اجرا شود. اگر حكومت اسلامی قوانین اسلام را در جامعه اجرا كند، هم افراد اصلاح می‌شوند و هم اجتماع. اجرای این قوانین موجب می‌شود كه گناه در جامعه كم شود و در نتیجه لوازم ایمان فراهم می‌شود.
بنابراین حكومت اسلامی باید در مردم ایمان بالا ایجاد كند. ایمان بالا هم طبق دستور اسلام از این حاصل می‌شود كه واجبات را انجام دهیم و محرمات را ترك كنیم؛ به طور خلاصه، تقوا را رعایت كنیم. حكومت هم قدرت دارد تا جلوی تخلف از قانون را بگیرد و اگر این كار را نكند، نه فرد اصلاح می‌شود و نه اجتماع. در این شرایط، وضع اجتماع سال به سال بدتر می‌شود. پس ما باید كاری كنیم كه مردم قوانین را اجرا كنند. اگر قوانین اجرا نشود، فایده‌ای ندارد. اگر طبیب، بیماری را تشخیص دهد و نسخه را هم بنویسد، اما بیمار از این نسخه استفاده نكند، مداوا نمی‌شود. احكام اسلامی باید در جامعه پیاده شود و كلید حل تمام مشكلات جامعه در عمل به این قوانین است.
خلافکار در جامعه اسلامی نباید احساس آسودگی کند
البته قانون، خاصیت محدود كنندگی دارد و طبع انسان، مخالف محدود شدن است. طبع انسان به دنبال آزادی است. تشكیل حكومت اسلامی برای این است كه مردم را به سمت اجرای این قوانین سوق دهد. در جامعه اسلامی كسی كه مرتكب خلافی می‌شود، نباید احساس آسودگی كند. اصلاً نهی از منكر برای این است كه همه نسبت به عمل خلاف حساس باشند. اگر هر كسی بگوید كه این خلاف به من ربطی ندارد و تأثیری هم به حال من ندارد، این جامعه اسلامی نیست. پس اولین كار ما باید این باشد كه مردم قانون اسلام را یاد بگیرند. در مرحله بعد باید نسبت به آن ملتزم شوند و آن را عمل كنند. اگر كسی از این قوانین تخلف كرد، باید طبق دستور اسلام با او برخورد شود. اگر ما در جامعه به اندازه توان و قدرت خودمان این مسائل را مراعات كردیم، فرد و جامعه اصلاح خواهد شد.
اثرات مضر عدم پایبندی مسئولین به قوانین اسلام به تدریج آشکار می‌شود
نقطه آغاز و گام نخست برای ارتقای ایمانی جامعه اسلامی چیست؟
قدم اول این كار از مسئولین شروع می‌شود. اگر مسئولین به قوانین اسلام پایبند باشند، مردم هم از آنان تبعیت می‌كنند. مردم وقتی ببینند و بشنوند كه مسئولین به قوانین اسلام پایبندند و خانواده آنان هم تقید دارند، آن وقت آنها هم یاد می‌گیرند كه قوانین اسلام را در جامعه اجرا كنند. قاعده «النّاسُ علی دینِ مُلُوكِهِم»(3) در این‌جا جاری است. اما اگر مسئولین به قانون اسلام عمل نكردند، مردم هم تدریجاً به عمل نكردن به قوانین اسلامی گرایش پیدا می‌كنند و وضع جامعه خراب می‌شود.
گام دوم عبارت از این است كه مسئولین، قانون اسلام را در جامعه پیاده كنند. با اجرای قوانین، عمل به قانون در طبقات پایین‌تر هم جریان پیدا می‌كند. اما اگر مسئولین قوانین را اجرا نكنند، مردم هم به طریق اولی آن را اجرا نمی‌كنند و در این صورت، هر كاری كه در این جامعه صورت بگیرد، هیچ اثر مفیدی نخواهد داشت و آثار مضر آن هم به‌تدریج آشكار می‌شود؛ آثاری كه از عدم پایبندی مردم به قوانین اسلامی حكایت می‌كند. مردم نماز نمی‌خوانند، روزه نمی‌گیرند، زنان حجاب را رعایت نمی‌كنند و خلاصه هر كسی تا آن جایی كه بتواند، به قانون اسلام عمل نمی‌كند. وظیفه حكومت اسلامی این است كه از بروز چنین وضعی جلوگیری كند.
اگر افرادی در رأس باشند که ولایت فقیه را قبول نداشته باشند، دیگر حکومت اسلامی نمی‌شود
آنهایی كه در رأس حكومت اسلامی هستند، باید عادل باشند و به قوانین اسلامی عمل كنند. قوانین اسلام به گونه‌ای است كه هم فرد و هم اجتماع را اصلاح می‌كند و به فرد می‌گوید تا آن‌جا كه می‌توانی، باید به اجتماع هم رسیدگی كنی، منتها اول باید خودت به قوانین اسلام معتقد باشی تا بتوانی آنها را در جامعه اجرا كنی. وقتی این‌جور شدند، زیردستی‌ها هم مراقب خودشان هستند تا قوانین را رعایت كنند. تقید به قانون به همه سرایت می‌كند، اما اگر افرادی باشند كه در رأس باشند، اما قوانین را قبول نداشته باشند، مثلاً نماز نخوانند یا روزه نگیرند یا افكار غربی داشته باشند یا ولایت فقیه را قبول نداشته باشند، این دیگر حكومت اسلامی نمی‌شود. بنابراین تمام این مسائل باید تحت نظر اسلام تنظیم شود؛ هم عقاید و هم احكام و هم اخلاقی كه مسئولین در جامعه اسلامی اعمال می‌كنند. در غیر این صورت اگر كسی به خدا ایمان نداشته و عمل به اسلام را قبول نداشته باشد، چنین كسی چه اثری می‌تواند بر پیشرفت اسلام در جامعه داشته باشد؟ صد سال هم اگر حكومت اسلامی با این وضع باشد، هیچ تأثیری نخواهد داشت.
ابتدا باید از خواص شروع شود
آیا این مواردی كه اشاره كردید، شامل حال خواص غیر از مسئولین هم می‌شود؟ یعنی آیا چنین تأثیری برای نخبگان و گروه‌های مرجع جامعه هم وجود دارد؟
بله، شامل همه‌ی خواص و كسانی است كه قدرت دارند و می‌توانند در دیگران تأثیر بگذارند. آنهایی كه زحمت كشیده‌اند، درس خوانده‌اند و بلد هستند كه چگونه جامعه را به مسیری هدایت كنند، این‌ها باید هم خودشان خوب عمل كنند و هم دیگران را به سمت عمل خوب سوق بدهند. در این صورت هم فرد درست می‌شود و هم جامعه. احكام اسلامی برای اجرا در جامعه اسلامی است، اما چون جامعه از افراد تشكیل شده، اول افراد باید تقوا را مراعات كنند و بعد در زندگی خود در جامعه تا جایی كه قدرت دارند، این احكام را به دیگران گوشزد كنند و خودشان هم آن را پیاده كنند. لذا اسلام گفته كه باید خانواده خود را مطابق تقوا و اسلام تربیت كنید. «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ نَارًا»(4) اجتماع هم از خانواده شروع می‌شود. اگر رؤسای خانواده عمل كنند به این آیه، جامعه هم اصلاح می‌شود، اما اگر خانواده دنبال این تربیت نباشد و مثلاً دنبال ماهواره باشد، جامعه هم اصلاح نخواهد شد.
بنابراین باید ابتدا از گروه‌های بالا و از خواص شروع كرد، زیرا جهت حركت جامعه دست آنها است. مردم تشنه پیاده شدن احكام اسلامی هستند، مسئولی كه چنین دغدغه‌ای دارد و تشنه خدمت به مردم است، هرگز از كار خود نمی‌زند و نمی‌گذارد كه كار مردم بر زمین بماند، مراقب كارمندانش هم هست كه آنها هم قوانین را رعایت كنند. اگر آنها به قوانین اسلامی پایبند باشند و این قوانین را در جامعه پیاده كنند، همه چیز درست می‌شود. ایمان، انسان را كنترل می‌كند تا هم مواظب خودش و هم مراقب دیگران باشد. پیاده شدن احكام اسلام همان و پیاده شدن اسلام همان. اما اگر اسلام در جامعه پیاده نشود، آن وقت فساد پیاده خواهد شد و در این‌جا خواص بیشتر مسئول هستند.
پی‌نوشت‌ها:
1- صحیفه سجادیه؛ دعای بیستم (مكارم‌الاخلاق): اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ بَلّغْ بِإِيمَانِی أَكْمَلَ الْإِيمَانِ / بار خدایا بر محمد و آلش درود فرست و ایمانم را به درجه كامل‌ترین ایمان رسان.
2- صحیفه سجادیه؛ دعای بیستم (مكارم‌الاخلاق): اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ حَلِّنِی بِحِلْیَةِ الصَّالِحِینَ وَ أَلْبِسْنِی زِینَةَ الْمُتَّقِینَ فِی بَسْطِ الْعَدْلِ وَ كَظْمِ الغَیْظِ وَ إِطْفَاءِ النَّائِرَةِ وَ ضَمِّ أَهْلِ الْفُرْقَةِ و إِصْلَاحِ ذَاتِ الْبَیْنِ وَ إِفْشَاءِ الْعَارِفَةِ وَ سَتْرِ الْعَائِبَةِ وَ لِینِ الْعَرِیكَةِ وَ خَفْضِ الْجَنَاحِ وَ حُسْنِ السِّیرَةِ وَ سُكُونِ الرِّیحِ وَ طِیبِ الْمخَالَقَةِ وَ السَّبْقِ إِلَى الْفَضِیلَةِ وَ إِیثَارِ التَّفَضُّلِ وَ تَرْكِ التَّعْیِیرِ وَ الْإِفْضَالِ عَلَى غَیْرِ الْمُسْتَحِقِّ وَ الْقَوْلِ بِالْحَقِّ وَ إِنْ عَزَّ وَ اسْتِقْلَالِ الْخَیْرِ وَ إِنْ كَثُرَ مِنْ قَوْلِی وَ فِعْلِی وَ اسْتِكْثَارِ الشَّرِّ وَ إِنْ قَلَّ مِنْ قَوْلِی وَ فِعْلِی وَ أَكْمِلْ ذلك لِی بِدَوَامِ الطَّاعَةِ وَ لُزُومِ الْجَمَاعَةِ وَ رَفْضِ أَهْلِ الْبِدَعِ وَ مُسْتَعْمِلِ الرَّاْیِ الْمُخْتَرَعِ / بار خدایا بر محمد و آلش درود فرست و مرا به زیور شایستگان بیارای و زینت اهل تقوا را در این امور بر من بپوشان؛ در گستردن سفره عدل، و فروخوردن خشم و خاموش كردن آتش فتنه و جمع كردن پراكندگان و اصلاح بین مردم و آشكار نمودن كارهای خوب و پوشاندن عیوب و نرم خویی و فروتنی و خوش رفتاری و وقار و حسن معاشرت و سبقت‌جویی به فضیلت و اختیار كردن تفضل بر دیگران و چشم‌پوشی از سرزنش دیگران و بخشش رایگان به غیر مستحق و گفتن سخن حق؛ هر چند سنگین و گران باشد و ناچیز دانستن نیكی را در گفتار و رفتارم؛ هرچند زیاد باشد و بسیار شمردن شرّ را در گفتار و رفتارم هرچند اندك باشد و همه این خصلت‌ها را به وسیله تداوم اطاعت و همراهی با جماعت مسلمین و فروگذاشتن اهل بدعت و عمل‌كننده به رأی ساختگی در دین كامل ساز.
3- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 102، ص 7، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404ق؛ الاربلی، علی بن عیسی، كشف الغمة، ج 2، ص 21، مكتبة هاشمی، تبریز، 1381ق.
4- سوره تحریم؛ آیه 6: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ / اى كسانى كه ايمان آورده‌اید! خود و خانواده‌ى خويش را از آتشى كه هيزم آن، مردم و سنگ‌ها هستند حفظ كنيد كه بر آن فرشتگانى خشن و سختگير نگهبانند و از آن‌چه كه خدا به آنان دستور داده، سرپيچى نمى‌كنند و آن‌چه را انجام مى‌دهند كه مأمور آن شده‌‌اند.
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها : آیت الله خوشوقت, واکاوی دلایل انحراف, انحراف جامعه رسول الله, دلایل انحراف, ,
توسط : 