آمار
وب سایت:
حواشی ناخوشایند مراسمی که در سالگرد رویداد بزرگ سوم تیر برگزار شد، باعث شد تا رسانه ها از پرداختن به اصل این رویداد تاریخی بازبمانند و همین ماجرا زمینه‌ساز غفلت از ویژگی‌هایی شد که "سوم تیر" را به یک فرهنگ و گفتمان تبدیل کرد. شاید پس از فرونشستن غبار حواشی، اکنون زمان مناسبی باشد تا به بازخوانی سوم تیر و ویژگی‌های گفتمانی آن بپردازیم.
سوم تير نشان داد كه يك استعداد عظيم در ميان قدرت انتخاب مردم وجود دارد و اين توانمندي مي تواند ستون محكمي براي بر روي كار آمدن دولتهاي از ميان مردم و امانتدار رأي مردم باشد، نه دولتي كه سايه خود را بر روي مردم بياندازد.
اين كه در 16 سال حاكميت رويكردهاي غربگرايانه دولتهاي سازندگي و اصلاحات چه بر سر معيارهاي تراز گفتمان انقلاب اسلامي ايران آمد كه حركتي همچون سوم تير 84 به موعدي براي احياء اين معيارهاي بدل شد، شايد موضوعي باشد كه نيازمند ساعتهاي بحث و گفتگو و هزاران صفحه يادداشت و تحليل و تاريخنگاري باشد.
اما گفتمانی که پس از آن و در قالب دولت انقلابی نهم و خاطرات خوشی چون سفرهای استانی، رسیدگی به محرومین، مبارزه با اشرافی‌گری، فسادستیزی و استقلال طلبی در عرصه بین المللی، خود را به نمایش گذاشت، چه مولفه‌ها و ویژگی‌هایی داشت که توانست مردم را در سوم تیرماه به خیزش در آورد و در طول چهار سال حاکمیت دولت مردمی نهم به پای حمایت از این دولت انقلابی بیاورد؟
برجسته شدن ارزشها و شعارهای انقلاب اسلامی
شاید مهمترین مولفه گفتمان سوم تیر تاکید بر پیگیری و احیاء ارزشها و آرمانهایی باشد که انقلابیون 57 به دنبال تحقق آن در جامعه بودند، موضوعی که رهبر معظم انقلاب بدان اینگونه اشاره فرمودند: « اين براى انقلاب ما يك پديده‌ى معجزآسا و بى‌نظير است كه ما امروز همان شعارهايى را مى‌دهيم و همان اصول و مبانى‌اى را براى خودمان برنامه‌ى عمل قرار داده‌ايم كه در اول انقلاب همانها اعلام شده بود؛ يعنى در برنامه‌ريزيهاى ما و در خواست ما، هيچ تخطى‌اى از اين اصول صورت نگرفته است. اين خيلى مهم است. روشها تغيير پيدا مى‌كنند، لكن مبانى و اصول باقى مى‌مانند. اين اصول اساسى باقى مانده. همه‌ى دشمنى و خصومتى هم كه با انقلاب ما انجام مى‌گيرد، براى بقاء اين اصول است. شايد در مرور زمان و در دوره‌هاى مختلف، غبارهايى بر روى اين اصول نشست؛ اما امروز انسان مى‌بيند كه اين اصول از هميشه شفافتر، زنده‌تر و برجسته‌تر مطرح است؛ در زبان شما و در شعارهاى شما و در برنامه‌هايى كه اعلام مى‌كنيد، اينها مطرح مى‌شود و شماها چون مسئول هستيد، آنچه كه مى‌گوييد، در مقام حرف باقى نمى‌ماند و يك خط و شيار و عمقى را در جامعه به‌وجود مى‌آورد؛ اين طبيعت مسئوليت است. البته در بين‌الهلالين عرض بكنيم كه به همين علت، مسئوليت حرف‌زدنهاى شما هم بالا مى‌رود و اين‌طور نيست كه حرفى كه مى‌گوييم، مثل خطى كه روى آب مى‌كشيم برطرف بشود؛ نه، حرفى كه مى‌زنيد، در واقعيتها و در ذهنيتهاى جامعه، تأثيرات ماندگارى دارد؛ حالا كوتاه يا بلند. پس شعارهاى شما، فضاى اصولگرايى و فضاى ارزشهاى انقلابى و فضاى وفادارى به مبانى امام و انقلاب را بر جامعه حاكم كرده است؛ اين خيلى چيز باارزشى است. اولين و مهمترين شاخصه‌ى دولت شما اين است. »۱۳۸۶/۰۶/۰۴
همین تاکید بر انقلابیگری بود که موجب شد این رویکرد از انزوا خارج شود: «از نقاط قوّتى كه به نظر من روى آن بايد تكيه كرد، مسئله‌‌ى برجسته شدن ارزشهاى انقلاب است. در اين سالهائى كه دولت نهم و دولت دهم بر سر كار بودند تا امروز، گفتمان انقلاب و ارزشهاى‌‌انقلاب و چيزهائى كه امام به آن توصيه ميكردند و ما آنها را از انقلاب آموختيم، خوشبختانه كاملاً برجسته شده: مسئله‌‌ى سادهزيستى مسئولان، استكبارستيزى، افتخار به انقلابيگرى. يك دوره‌‌اى بر ما گذشت كه اسم انقلاب و انقلابيگرى و اينها به انزوا افتاده بود؛ سعى ميكردند به عنوان يك ارزش منفى يا ضد ارزش، از اين چيزها ياد كنند؛ مقاله مينوشتند، حرف ميزدند، گفته ميشد. امروز خوشبختانه اينجور نيست، درست بعكس است؛ گرايش عمومى مردم و مسئولان كشور به حركت انقلابى، جهتگيرى انقلابى، ارزشهاى انقلابى و مبانى انقلاب است. اين را توجه داشته باشيد كه يكى از عوامل گرايش مردم به دولت، همينهاست؛ يعنى مردم به اين ارزشها اهميت ميدهند. مسئله‌‌ى دعوت به عدالت، مسئله‌‌ى سادهزيستى، دور بودن مسئولان از تجمل؛ اينها خيلى چيزهاى مهمى است.» ۱۳۹۱/۰۶/۰۲
و نکته مهم آن است که از این پس و به مدد گفتمان سوم تیر، این رویکزد به عنوان ترازی در عملکردها و جهتگیریها غیرقابل کتمان وچشم پوشی خواهد بود.
استکبارستیزی، عزت طلبی و ارتقاء جايگاه كشور در عرصه سياست خارجى
ایستادگی و مقاومت در برابر دشمنان داخلی و خارجی و کوتاه نیامدن از مواضع عزتمندانه در مجامع بین‌المللی، یکی از ویژگی‌های اصلی گفتمان سوم تیر است. استقامت در پیش برد اهداف اسلامی تضمین کننده حرکت و چشم انداز پیش روی جامعه اسلامی است. در پرتو این استقامت است که نیروهای انقلاب و دولت اسلامی خود را برای مخاطرات پیش رو آماده می‌سازد و با حفظ توان و روحیه خود پیشرفت‌های قابل فرض برای جامعه اسلامی و رسیدن به تمدن نوین اسلامی برای خود تصویر می‌نماید و این استقامت است که به فرموده قرآن کریم خداوند متعال ملائک را به یاری دولتمردان اسلامی گسیل می‌دارد و ایشان را به بهشت جاودان وعده می‌دهد.
استقامت در رفتار و کردار دولتمردان باعث می‌گردد تا عموم جامعه با نگرش دولتمردان در جامعه آشنا شده و عملکردها و رفتار های ایشان را در پرتو گفتمان حاکم تحلیل و پیش بینی نمایند در این صورت آحاد جامعه می‌توانند در ذیل امنیت روانی به وجود آمده در ثبات قدم حاکمان ظرفیت‌های نهفته خویش را بارز نموده و سلول‌های پیشرفت در بدنه جامعه اسلامی را تشکیل دهند.
همین رویکرد بود که موجب ارتقاء غیرقابل انکار جایگاه ایران در عرصه بینالملل شود: « در زمينه‌‌ى ارتقاء جايگاه كشور در عرصه‌‌ى سياست خارجى و مسائل بين‌‌المللى هم همين جور است. امروز در عرصه‌‌ى سياست خارجى، ثقل و وزنه‌‌ى كشور با چند سال قبل تفاوت دارد؛ ما در مسائل، تأثيرگذاريم؛ اينها مهم است. در حوادثى هم كه پيش آمده، ما تأثيرگذار بوده‌‌ايم - كه آن، داستان جداگانه‌‌اى دارد - به نظر ما آن هم خيلى مهم است.» ۱۳۹۱/۰۶/۰۲
ساده زیستی
پرهیز از اشرافی‌گری و تلاش برای زندگی هم سطح با مردم جامعه، یکی دیگر از ویژگی‌های جدی و صریح گفتمان سوم تیر است. افرادی که خود را متعلق به این گفتمان می‌دانند حق ندارند به بیت‌المال دست اندازی کنند و به بهانه بالا بردن شانیت و شخصیت مسئولان کشور در میان کشورهای خارجی، خرج‌های سرسام آور و خوی اشرافی در پیش بگیرند.
در همین زمینه، رهبر معظم انقلاب در اولین دیدار با هیات دولت نهم تاکید کردند: "...نكته‌ى بعد، توجه به سادهزيستى است. يكى از شعارهاى خوب آقاى احمدى‌نژاد مسأله‌ى سادهزيستى است. اين شعار، شعار بسيار مهمى است؛ اين را نبايد دست‌كم گرفت. يك وقت هست كه ما در زندگى شخصى خود مثلاً حركت اشراف‌گونه‌يى داريم بين خودمان و خدا؛ كه اگر حرام باشد، حرام است؛ اگر مكروه باشد، مكروه است؛ اگر مباح باشد، مباح است؛ اما يك وقت هست كه ما جلوى چشم مردم يك مانور اشرافى‌گرى مى‌دهيم؛ اين ديگر مباح و مكروه ندارد؛ همه‌اش حرام است؛ به‌خاطر اين‌كه تعليم‌دهنده‌ى اشرافى‌گرى است به: اولاً زيردست‌هاى خودمان، ثانياً آحاد مردم به اين كار تشويق مى‌شوند. ما نبايد مردم را به اين كار تشويق كنيم. ممكن است در داخل جامعه كسانى پولدار باشند و ريخت و پاش كنند - البته اين كار بدى است، ولى به خودشان مربوط است - اما ريخت و پاش ما اولاً از جيبمان نيست، از بيت‌المال است؛ ثانياً ريخت و پاش ما مشوق ريخت و پاش ديگران است. واقعاً «النّاس على دين ملوكهم». ملوك در اين‌جا به معنى پادشاهان نيست كه بگوييم ما پادشاه نداريم؛ نه، ملوك شماها هستيد؛ النّاس على دين ماها."
عدالت محوری
بزرگترین مشخصه گفتمان سوم تیر عدالت محوری است. عدالت محوری کدی بود که مردم با بصیرت و ذکاوت از فحوای کلام و بیانات رهبری بیرون کشیده و به عنوان یک راهبرد بایسته در سیاستگذاریهای اجرایی نظام متعهد به انجام آن بودند. چرا که قطار انقلاب اسلامی با تفکرات و رویکردهای غلط در 16 سال پیش از آن و بی توجه به هشدارها و منویات رهبری در حال انحراف به بیراهه بود. از آن روی که سازندگی به هر قیمت و به هر شکل فارغ از اینکه با روح و ماهیت انقلاب اسلامی همخوان باشد یا نه به صورتی ویرانگر در 8 سال اول مانند سیلی بنیان کن ترویج می شد و نیز گفتمان غربگرای آزادی و توسعه سیاسی که ریشه همه دردها و مشکلات ساختاری کشور را در عدم توسه یافتگی سیاسی پنداشته و این نگاه غربگرا را به بیشتر حوزه های و بخشها سرایت داده و کوشید به نسل جوان تلقین کرده و حتی متاسفانه توانست در تزریق و تثبیت این فکر به بخشی از نسل جوان و نیز جدا نمودن طیف وسیعی از نخبگان جامعه از توده مردم موفق عمل کند می رفت که به گفتمانی ثابت تبدیل شده و خود را به عنوان نسخه بدلی انقلاب جا بیاندازد الزاما به عنوان یک تکلیف باید توسط دلسوزان و نسل جدیدی از انقلاب مجاهدانه ترمیم شده و به ریل بازگردانده می شد.
گفتمان سوم تیر از این جهت نقطه عطف مهمی در تاریخ پر فراز و نشیب انقلاب اسلامی محسوب می شود که بنای کج انقلاب را با درایت و شجاعتی که در راس آن شخص رهبری قرار داشت استوار کرد.
مبارزه با فساد
گفتمان سوم تیر پرچمدار مبارزه با اختصاصی سازی و قبیله‌سالاری بود. سکه رو سکه گذاشتن، جایی در سوم تیر نداشت و ندارد؛ چرا که مردم به شعار "نه به ظلم و فساد و تبعیض"، آری گفتند و با حمایت خود از اقداماتی که در این زمینه صورت گرفت، غارتگران بیت‌المال را دشمنان اصلی کشور عنوان کردند و خواستار برخورد با آنان شدند.
پیگیری مفاسد اقتصادی، کوتاه کردن دست برخی افراد ویژه‌خوار از بیت‌المال، بازگرداندن سهم مردم به مردم و در یک کلام، مبارزه منطقی و ساختاری با فساد اقتصادی که زمینه را برای ایجاد شبکه‌های مافیایی در کشور فراهم کرده، از ارکان اصلی گفتمان سوم تیر است.
پرکاری، کارآمدی و تلاش خستگی ناپذیر
یکی از مولفههای مورد مطالبه گفتمان سوم تیر را می‌توان مطالبه پرکاری و تلاش خستگی ناپذیر برای رسیدن به اهداف و قلههای مد نظر انقلاب اسلامی دانست. مولفهای که بصورت غیرقابل انکاری در دولت برآمده از این گفتمان متجلی بود به نحوی که رهبر معظم انقلاب در این زمینه فرمودند:« پركارى اين دولت هم انصافاً چيز برجسته‌اى است؛ حتى بعضيهايى كه مخالف هم هستند، اين را نمى‌توانند انكار كنند؛ يعنى بى‌انصافيها هرچه هم زياد باشد، نمى‌تواند بر اين حقيقت غلبه پيدا كند كه دولت شما انصافاً دولت پركارى است و تلاشتان وكارتان و تحركتان خيلى زياد است. اين بسيار جاى خرسندى دارد.
دولت نهم و دولت دهم شناخته شده به پركارى، پشتكار و خسته نشدن؛ سعى كنيد اين حالت را، اين سُمعه‌‌ى خوب را تا آخرين لحظات حفظ كنيد؛ خدا هم ان‌‌شاءالله كمكتان خواهد كرد. » ۱۳۹۱/۰۶/۰۲
بازگشت جامعه به ریل اصلی انقلاب اسلامی
در سال‌های قبل از 84 اتفاقاتی افتاد و برخی جریانات سیاسی که خود را درون حاکمیت تعریف می‌کردند، از این گفتمان فاصله گرفتند و عده‌ای از دولتمردان یا جریانات سمپات این دولت‌ها به گفتمان‌های رقیب گفتمان انقلاب اسلامی،گرایش پیدا کرده و تلاش نمودند آن گفتمان‌های غیر را درون جمهوری اسلامی بازتولید کنند و به همین دلیل در بخش‌هایی از حاکمیت «اعوجاج گفتمانی» به وجود آمد. در دوره آقای هاشمی این اعوجاج گفتمانی بیشتر در حوزه اقتصاد و فرهنگ نمود پیدا کرد. در دوره خاتمی ، هم در حوزه فرهنگ و هم در حوزه سیاست این اعوجاج مشهود بود و حوزه اقتصاد هم که تداوم همان دوره هاشمی بود.
این انحرافات موجب شد تا نیروهای انقلاب برای بازگرداندن مسیر حرکت کشور و مخصوصاً مسیر حرکت بخش اجرایی - که بخش عمده‌ای از تحولات کشور متأثر از آن است - به ریل و روند اصلی انقلاب، تلاش جدی و گسترده‌ای آغاز کنند و لذا از زمان ریاست جمهوری آقای هاشمی که این انحرافات شروع شد، درگیری و مبارزه ای بین گفتمان انقلاب و گفتمان‌های رقیب و بدیل، شکل گرفت و منجر به چالش‌های بزرگی در سطح کشور شد، مخصوصاً بعد از دوم خرداد 76 این چالش‌ها خیلی ملموس‌تر و عینی‌تر شدند تا اینکه نهایتاً از سال 81 به بعد با انتخابات شوراهای دوم و انتخابات مجلس هفتم و نهایتاً ریاست جمهوری سال 84 مردم با تأسی از فضای مبارزاتی فعالان گفتمان انقلاب اسلامی، روند انحرافی را تصحیح و با انتخاب‌هایی که کردند، مسیر گفتمانی نظام را مجدداً به ریل اصلی برگرداندند.
...
به طور کلی می‌توان گفت، گفتمان سوم تیر ۸۴ همان گفتمان ۲۲ بهمن ۵۷ بود که در قالبی دیگر بازتولید شد. بازگشت به آرمان‌های اصیل انقلاب از جمله عدالتخواهی توام با معنویت، کارآمدی، توجه به مستضعفین، استکبار ستیزی، ساده زیستی، مردم گرایی و ... دال‌های شناور تشکیل دهنده این گفتمان بودند؛ گفتمانی که تراز رئیس جمهوری اسلامی ایران را بالا برد و فضای جامعه را نیز به نحوی دگرگون کرد که همه اهالی سیاست که در سال‌های اخیر می‌خواهند نظر مردم را به خود جلب کنند، مجبور هستند تا شعارها و خط مشی این گفتمان را تبلیغ کنند تا مردم و افکار عمومی نیز به آنها اقبال داشته باشند.
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها : هشتمین سوم تیر, گفتمان سوم تیر, ,
توسط : 